Türkiye'nin doğusunda yer alan Tunceli iline neden Dersim denildiği çokça araştırılıyor. Tunceli'ye neden dersim diyorlar? Dersim ne demek? Anlamı ne? Dersim olayı nedir işte detaylar...
Dersim’in doğu kesimi tarihi bir yer olarak tanınır ve böylece bölgenin adının Farsça kökenli sözcüklerden geldiği düşünülür: “Dağlık” veya “gümüş kapı”. Ancak bu sözcüklerin kökenine ilişkin farklı görüşler vardır. Bazı kaynaklar dağıtımın zenginliği sebebiyle bölgeye Dersim adını verdiğini iddia ederken; bazı kaynaklar ise Zazaca’da “duvarlı” anlamına gelen bir sözcük olduğunu belirtir; bazı kaynaklar da ise Der Simon adlı bir Ermeni dini liderin ismiyle bağdaştığını ileri sürer.
Bir başka ilginç iddiaya göre de; Dersim adı 1847 yılından önce Desim şeklinde yazılıyordu ve bu isim Desimli Aşiretinin ismidir. Yazım hatasından dolayı Dersim’e dönüşmüştür. Dersim isyanın'dan sonra 1935 yılında 2884 sayılı Tunceli Valayetini'nin İdaresi Hakkında kanun çıkartılarak 4 Ocak 1936 'da Dersim ilinin adı Tunceli olarak değiştirilmiştir.
Vitali Genet’in raporuna göre Dersim sancağındaki nüfusun büyük çoğunluğu Müslüman (Sünni Türk)dir: 15 bin civarında; Kızılbaş yaklaşık 28 bin; Kürt yaklaşık 12 bin; Ermeni yaklaşık 8 bin; Rum yaklaşık 5 bindir.
Dersim olayı nedir?
Dersim İsyanı, Dersim bölgesinde 1937-1938 yıllarında merkezi Türk Hükümeti ile bazı Dersim aşiretleri arasında bölgenin yönetimi konusunda anlaşmazlık çıkaran olaylara verilen isimdir. Dersim bölgesinde (Tunceli, Erzincan, Elazığ, Sivas, Malatya ve Bingöl illerinin bir kısmı) aşiretlerin isyanı sonucunda devletin tam kontrolünü sağlamak için Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından aşiretler üzerine Dersim Harekâtı düzenlenmiştir. İsyancının önemli bir kolu 1920’de Sivas’ın Zara ve İmranlı ilçelerinden sığınan isyancılardır. Harekât sonucunda sayılarda kişi hakkında farklı iddialar ortaya atılırken yaygın olarak 11.683 kişi göçe tâbiye edilirken, 1.401 kişi öldürülmüştür.
