Razgrad olayının anlamı ve olayın nerede olduğu araştırılıyor. Razgrad olayı, 20 nisan 1933 yılında Bulgaristan'ın Razgrad şehrinde meydana gelmiş bir olaydır. Razgrad olayı bir grup Bulgar'ın Türk mezarlığını yerle bir etmesiyle başlamıştır. Peki Razgrad olayı neden oldu? İşte detaylar...
Razgrad Olayı nedir nerede neden oldu?
Bulgaristan'da yaşanan bu olay Türk mezarlığını 14 nisan günü gözü dönmüş 200 Bulgar tarafından mezardan cesetlerin çıkarılmasıyla başlayan bir olaydır. Razgrad olayı, vandalizmi protesto etmek için 20 nisan 1933'te İstanbul'da karşılık veren protesto gösteriyle devam eden sürece verilen isimdir.
Razgrad olayı, 1989'da Bulgaristan Müslüman Türklerin zorlunlu göçlerin ardından 1930'larda Türklerin durumu hala iyileşmemişti. Can güvenliği olmayan, siyasi hakları gözetilmeyeb Müslüman Türklere yapılan baskılar cezasız kalmaktaydı. 14 Nisan 1933'te Bulgarların (bazı kaynaklarda 16,17 veya 20 nisan belirtilmiş olsada olay, 14 nisan'ın 15 nisan'a bağladığı gece gerçekleştiği bilinmektedir.) milli damarların kabardığı bir günde olayın meydana geldiği söylenmektedir.
Müslüman Türkler yoğun olarak Bulgaristanda yaşadığı bilinmektedir. Bulgaristan'ın Razgrad şehrinde bulunan '' Türk mezarlığı, Rodna Zaştita (Vatan Savunması)'' adlı örgüte bağlı Bulgarlar tarafından vahşice saldıraya uğradığı bir olaydır.
Fotoğraftanda anlaşılacağı üzere; 200 Bulgarın, Müslüman Türklerin mezarlığına balyoz ve küreklerini koyması bu Razgrad olayının planlı bir şekilede gerçekleştirildiği iddia edilmektedir. Mezarlığın etrafındaki tel örgüleri keserek içeriye giren 200 Bulgar, kabristan bekçisinin evini yaktığı söylenmektedir. Ardından Müslüman Türk düşmanı Bulgarlar, balyoz ve küreklerle mezar taşlarını kırıp, mezarın içerisindeki ceset ve kemikleri mezarın etrafına saçıp kaçtıkları söylenmektedir.
Razgrad olayının sebebi belli olmasa da Bulgaristan'da ve Tuürkiye'de büyük yankı uyandırmıştır. Bu olay diplomatik bir soruna dönüştürdüğü bilinmektedir.
Bir gazetenin manşetinde '' Bulgaristan'da inanılamayacak bir hadise'' '' Bir Türk mezarlığı feci şekilde tahrip edildi'' başlığı 18 nisan 1933 tarihinde atarken, 20 Nisan'da ise '' Bulgar Sefiri izahat veriyor; Razgrad hadisesi vakidir, fakat Türklere karşı bir hakaret yoktur'' şeklinde başlık atılmıştı.
Bulgar yetkilileri tarafından yapılan açıklamada; Türk Mezarlığı’nın Razgrad’ta yapılması planlanan bir park için istimlak edilen arazinin içerisinde bulunduğu, ancak Müslüman Türklerin bölgeyi boşaltma kararına uymayarak kabristan olarak kullanmaya devam etmeleri üzerine bir grup Bulgar’ın, “istimlak kararını hızlandırmak” için bu eylemi gerçekleştirdiği söyleniyordu.
Bulgaristan'ın Razgrad şehrinde bulunan Müslüman Türk mezarlığına gerçektirilen bu olaya karşılık İstanbul'da büyük yankı uyandırdı. Milli Türk Talebe Birliği öncülüğünde protestolar düzenlendi. Müslüman Türk mezarlığına yapılan bu saldırı, İstanbul'da öfkeyle karşılandı. Bu saldırı Bulgarlar'ın önceden yapmış olduğu zıulümler akıllarda canlanmasına sebep olmuştu.
Bu çirkin eyleme Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) başta olmak üzere Türklerin üzerinde de büyük bir öfke ve kine sebep olmuştu. MTTB Başkanı Ahmed Tevfik İleri, protestp talebi resmi makamlarca kabul görmediği söylenmektedir.
Çoğunluk olarak Darülfünün öğrencileri 20 nisan 1933'te Maçka'daki Bulgar Konsolosluğu'nun önünde toplanıp konuşmalar yapılmasının ardından Feriköy'deki Bulgar Mezarlığı'na gidip, Ahmet Tevfik İleri başta olmak üzere mezarların başlarına çelenk ve çiçek bırakmışlardır.
Yapılan protestolarda gençler, kolluk kuvvetlerin sözlerine uymamak ve izinsiz gösteri yaptıkları için suçlandılar. Yapılan gösteride 23'ü tutuklanan öğrencilerin 80 tanesi gözaltına alınmıştır. 15 Kasım 1933'te öğrenciler çıkarılan genel af ile beraber serbest bırakıldıkları söylenmektedir.
