Aydın, Türkiye’nin Ege Bölgesi’nde bulunan bir ilidir. Nüfusu 2022 yılında 1.134.031 kişiye ulaşmıştır. Ege Bölgesi’nin en büyük üçüncü ili olan Aydın, turizm ve tarım sektörlerinde önemli bir yere sahiptir. Aydın’ın kuzeyinde İzmir, kuzeydoğusunda Manisa, doğusunda Denizli, güneyinde Muğla illeri, batısında ise Ege Denizi yer almaktadır. Aydın ilinin 17 ilçesi vardır. Aydın'lı ve diğer illerden vatandaşlar Aydın ili ve ilçeleri hakkında bir çok soru soruyorlar. İşte Aydın'ın en mutlu ilçesi hangisi? Sorusunun cevabı sizlerle...
Aydın'ın en mutlu ilçesi hangisi?
Aydın, tarihte Tralleis ve Güzelhisar olarak da bilinen bir ilimizdir. 14. yüzyılda Anadolu Beylikleri zamanında Aydınoğulları beyliği tarafından kurulmuş ve ismi Aydın olarak kalmıştır. Herodot, Aydın’ın gökyüzü ve iklimi için “Dünyada tanıdığımız en güzel gökyüzüne ve en güzel havaya sahip yer” sözlerini söylemiştir. Evliya Çelebi ise “Dağlarında yağ, ovalarında bal akan” bir yer olduğunu belirtmiştir.
Aydın, tarihte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, Antik Çağın önemli şehirleri olan Afrodisias, Milet, Didyma, Nysa, Priene, Magnesia gibi yerlere sahip olmuştur. Aydın’ın bugünkü yerinde MÖ 2500 yılında Hititler döneminde Tralleis Kenti kurulmuş, 8. yüzyılda Lydia egemenliğinde altın çağını yaşamıştır. Selçuklularla birlikte Türk kültürü ve sanatıyla zenginleşmiş, Aydınoğulları zamanında Aydın Güzelhisarı adını almıştır. 1811 yılında İzmir, Saruhan (Manisa), Menteşe (Muğla), Antalya, Isparta sancaklarını içeren bir eyaletin başkenti olmuştur. Kurtuluş Savaşı sonrasında 1923 yılında Aydın bağımsız bir il olmuştur.
Aydın’ın ilçeleri arasında Buharkent ve İncirliova 1987 yılında 3392 sayılı kanunla, Karpuzlu, Köşk ve Yenihisar ise 1990 yılında 3644 sayılı kanunla kurulmuştur. Yenihisar ilçesinin ismi 1997 yılında çıkan 4235 sayılı kanunla Didim olarak değişmiştir. 2012 yılında yürürlüğe giren 6360 sayılı kanunla merkez ilçe yerine Efeler ilçesi oluşturulmuştur. Aynı kanunla Aydın büyükşehir belediyesi de kurulmuş ve 2014 yerel seçimlerinden sonra faaliyete geçmiştir.
Aydın, 37°K 27°D koordinatlarında bulunan bir ildir. Yüzölçümü 8.116 km2 olan Aydın’ın kuzeyinde İzmir, kuzeydoğusunda Manisa, doğusunda Denizli, güneyinde Muğla illeri, batısında ise Ege Denizi vardır. Aydın’ın ortalama deniz seviyesi yüksekliği 64 metredir. Aydın’da sulu tarım yapılan alan 395.494 hektardır. Zeytin ve meyve bahçeleri Aydın’ın en yaygın tarım ürünleridir.
Aydın, Ege Denizi’ne paralel uzanan dağlar ve bunların arasındaki ovaların oluşturduğu bir coğrafyaya sahiptir. Bitki örtüsü, yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı olan Akdeniz ikliminin özelliklerini yansıtır. Yüzölçümünün yaklaşık yarısı maki ve ormanlarla kaplıdır. Makilikler, küçük ağaç ve çalı türleriyle doludur. Ormanlar ise meşe, çınar, karaçam, kızılçam, fıstık çamı, ıhlamur ve kestane gibi ağaçlardan oluşur. Aydın’da kar nadiren görülür. Akdeniz iklimi (Köppen: Csa) ve topoğrafik yapının etkisiyle Aydın’da iki farklı bitki topluluğu (maki ve orman) gelişmiştir.
Aydın, 2022 yılı sonunda 1.148.241 kişilik nüfusa sahip bir ildir. İlin toplam alanı 8.117 km²’dir ve her km²’ye ortalama 141 kişi düşer. (En yoğun ilçe Kuşadası’dır ve burada km² başına 494 kişi yaşar) Aydın’ın nüfusu her yıl %1,25 oranında artmaktadır. TÜİK’in 6 Şubat 2023 tarihli verilerine göre ilde 17 ilçe ve belediye vardır ve bu belediyelerin altında 671 mahalle bulunur. Nüfusu en hızlı artan ilçe %3,27 ile Didim, en hızlı azalan ilçe ise -%2,15 ile Karacasu’dur.
Aydın ilinin ekonomik faaliyetleri arasında tarım, hayvancılık ve turizm önemli bir yer tutar. 2018 yılında gayri safi yurt içi hasıla açısından Türkiye’nin 21. büyük ili olan Aydın, kişi başına gelirde ise ₺32.362 ile 40. sırada bulunmaktadır. İnsani Gelişme Endeksi’nde ise 2013 yılında 0,541 puan alarak 24. sırada yer almıştır. Aydın, Türkiye’de yağlık zeytin, incir, kestane, kereviz üretiminde lider, pamuk ve çilek üretiminde ikinci, taze börülce ve sofralık zeytin üretiminde ise üçüncü konumdadır. Aydın sanayisi ise tarım, gıda, tekstil ürünleri, makine ve ekipman, otomotiv yan sanayi, beyaz eşya üretimi gibi sektörlerden oluşmaktadır.
Aydın ilinin en büyük ikinci ekonomik faaliyeti turizmdir. İlde 78.000 yataklı 680 civarında otel ve pansiyon vardır. Bunun yanında Kuşadası’nda 54.000, Didim’de 42.000 adet yazlık ev mevcuttur. 2011 yılında ilimize 5,5 milyon ziyaretçi gelmiştir. Dilek Yarımadası Milli Parkı, Kuşadası ve Didim sahilleri ilin en güzel kıyılarıdır.
İldeki kültürel miras da oldukça zengindir. 10 adet müze bulunmaktadır. Bunlar; Adnan Menderes Müzesi, Aydın Arkeoloji Müzesi, Yörük Ali Efe Müzesi, Afrodisias Müzesi, Karacasu Etnoğrafya Müzesi, Milet Müzesi, Çine Kuvâ-yı Milliye Müzesi, Çine Arıcılık Müzesi, Nazilli Etnoğrafya Müzesi ve Kuşadası Zeytin ve Zeytincilik Müzesi’dir.
Ayrıca ilde birçok antik kent bulunmaktadır. Bunlar; Afrodisias (Karacasu), Alabanda (Çine), Alinda (Karpuzlu), Apollon Tapınağı (Didim), Gerga (Çine), Harpasa (Nazilli), Magnesia (Ortaklar), Mastaura (Nazilli), Milet (Didim), Nysa (Sultanhisar), Priene (Söke) ve Tralleis (Efeler)'dir.
Aydın, maden kaynakları bakımından zengin bir ildir. Cam ve seramik sanayisinde kullanılan önemli endüstriyel hammadde olan feldspat ve kuvars ilin ekonomisine katkı sağlamakta ve yurt dışına satılmaktadır. İlde kömür, mermer, kuvars, feldispat, zımpara taşı gibi madenler çıkarılmaktadır. Ancak altın, asbest, bakır-kurşun-çinko, barit, cıva, demir, diatomit, grafit, kükürt, vermikülit, talk ve uranyum gibi madenler ekonomik veya kalite sorunları nedeniyle işletilmemektedir.
İl aynı zamanda çok sayıda jeotermal kaynağa sahiptir. Buharkent, Germencik, Sultanhisar, Efeler, Kuşadası gibi ilçelerde jeotermal kuyular bulunmaktadır. İlde 8 adet jeotermal elektrik santrali de vardır.
Vatandaşlar bu kadar çok özelliği olan Aydın ili ve ilçeleri hakkında pek çok soru soruyor. Özellikle Aydın'ın en mutlu ilçesi hangisi? Sorusu karşımıza çıkıyor. Bu argümanı destekleyecek olan çok fazla parametre olsada bizce Aydın'ın en mutlu ilçesi olarak Kuşadası'nı söylemek doğru olacaktır. Kuşadası gerek güzel manzaraları ve gerekse de konumu itibari ile insanların mutlu olarak yaşadığı bir ilçe.
