Amasya’nın birbirinden güzel ilçeleri, hem tarihi hem de doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini büyülüyor. Amasya’nın en güvenli ve huzurlu ilçesi hangisidir sorusu ise pek çok kişinin merak ettiği bir konu. Bu sorunun cevabı için, ilçelerin nüfus, yüzölçümü, tarihi ve turistik yerleri gibi özelliklerini karşılaştırmak gerekiyor. İşte Amasya’nın ilçeleri hakkında kısa bilgiler.
Amasya
Amasya, Amasya ilinin merkez şehridir. 2020 itibarıyla Amasya (merkez ilçe) 147.266 nüfusa sahiptir.
Orta Karadeniz Bölümü’nde yer alır. Anadolu’nun eski yerleşim alanlarından biridir. Hititlerden başlayarak çeşitli uygarlıkların merkezi olmuştur. Kentin bilinen en eski adı, söylendiği biçimi ile günümüze kadar hiçbir değişikliğe uğramadan gelen Amasya’dır. Eski kayıtlarda ve buluntularda Amesseia - Amacia - Amaccia ismi okunmaktadır. Amasya isminin açık bir şekilde okunduğu, Pers, Pontos ve Roma İmparatorluğu dönemlerinde ticarette kullanılan gümüş ve bronz sikkeler (paralar) üzerinde görmek mümkündür.
Bazı sikkeler üzerinde Amaccia veya Amacia isimlerine rastlanılmaktadır. Amasya’nın fethinden önce ve sonrasında da Türkler, Amasseia’yı veya Amaccia, Amacia Türkçede söylendiği gibi Amasya yapmışlardır.[kaynak belirtilmeli]
Tahminen MÖ 60 ve MS 19. yıllarda Amasya’da doğduğu bilinen ve Coğrafya ilminin mucidi olarak tanınan Strabon, yazdığı ünlü coğrafya kitabında Amasya’dan Amasseia olarak söz etmektedir.
Bu yazıyı anlamı bozmadan tekrar yazmak istiyorsanız, şöyle bir öneri sunabilirim:
Amasya, aynı isimli ilin merkezi olan bir şehirdir. 2020 yılında nüfusu 147.266 kişi olan Amasya (merkez ilçe), Orta Karadeniz Bölümü’nde bulunur. Anadolu’nun tarihi yerleşim yerlerinden biri olan Amasya, Hititlerden itibaren farklı medeniyetlere başkentlik yapmıştır. Şehrin adı, tarih boyunca hiç değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Eski yazılı kaynaklarda ve arkeolojik bulgularda Amesseia - Amacia - Amaccia şeklinde yazıldığı görülmektedir. Pers, Pontos ve Roma İmparatorluğu zamanlarında ticarette kullanılan gümüş ve bronz paralarda da Amasya ismi açıkça okunabilmektedir.
Bu paralardan bazılarında ise Amaccia veya Amacia şeklinde yazıldığı görülmektedir. Türkler ise, Amasya’yı fethetmeden önce de sonra da, Türkçe telaffuzuna uygun olarak Amasseia’yı veya Amaccia, Amacia’yı hep Amasya olarak söylemişlerdir.
Coğrafya biliminin kurucusu olarak kabul edilen Strabon da, MÖ 60 ile MS 19 yılları arasında doğduğu bilinen Amasya’dan kitabında Amasseia diye bahsetmiştir.
Amasya’nın coğrafyası
Amasya, Karadeniz’in güneyinde, vadi içinde kurulmuş bir şehirdir. Samsun Limanı ile Anadolu’nun iç bölgeleri arasında önemli bir yol üzerindedir. Amasya, 1930 yılında yapılan demiryolu sayesinde Samsun ile ulaşımı kolaylaştırmıştır.
Amasya’nın iklimi
Amasya’da kara iklimi ile Karadeniz iklimi arasında bir geçiş iklimi görülür. Yazlar kurak değil ama Karadeniz iklimine göre daha az yağış alır. Kışlar ise ılık değil ama kara iklimine göre daha az soğuktur. Yeşilırmak ve vadi, iklim üzerinde yumuşatıcı bir rol oynar. Kışın yüksek yerlerde kar yağsa bile, vadinin etkisiyle şehir merkezi kar görmeyebilir.
Amasya’nın güzellikleri
Amasya, Yeşilırmak Nehri’nin iki yakasında kurulmuş bir şehirdir. Şehrin en dikkat çekici özelliği, Harşena Dağı’na oyulmuş olan kaya mezarlarıdır. Bu mezarlar, Pontus Krallığı döneminden kalmış olup, kral ve aile üyelerinin gömüldüğü yerlerdir. Kaya mezarlarının yanı sıra, Amasya Kalesi de Harşena Dağı’nda yer almaktadır. Kale, Pers, Roma, Bizans ve Osmanlı gibi farklı medeniyetler tarafından kullanılmış ve günümüzde ziyarete açılmıştır. Kaleye çıktığınızda, şehrin muhteşem manzarasını seyredebilirsiniz.
Amasya’nın bir diğer güzelliği de Yalıboyu Evleri’dir. Bu evler, Yeşilırmak Nehri’nin kenarında sıralanmış olan tarihi konaklardır. Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşıyan bu evler, 18. ve 19. yüzyıllarda inşa edilmiştir. Bazı evler müze, otel veya restoran olarak hizmet vermektedir. Yalıboyu Evleri’nde gezerken, Ferhat ile Şirin efsanesinin yaşandığı yer olan su kanallarını da görebilirsiniz.
Amasya, camileri, türbeleri ve medreseleri ile de zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Şehzadeler Şehri olarak da bilinen Amasya’da, Osmanlı döneminde şehzadelerin eğitim gördüğü ve valilik yaptığı yerler bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi Şehzadeler Müzesi’dir. Bu müze, II. Beyazıt Külliyesi’nin içinde yer almaktadır5. Müzede, şehzadelerin yaşamları, eğitimleri ve eserleri hakkında bilgi edinebilirsiniz. Ayrıca külliye içinde Hatuniye Camii ve Medresesi de bulunmaktadır.
Amasya’nın doğal güzellikleri de görülmeye değerdir. Borabay Gölü, Amasya’nın en popüler doğal alanlarından biridir. Çam ormanlarıyla çevrili olan bu gölde piknik yapabilir, kamp kurabilir veya balık tutabilirsiniz. Gölün etrafında yürüyüş yolları da mevcuttur. Borabay Gölü’ne yakın bir diğer doğal güzellik ise Yedi Kuğular Kuş Cenneti’dir. bu yazının devamını da yaz
Yedi Kuğular Kuş Cenneti, Amasya’nın en önemli doğal koruma alanlarından biridir. Burada, yedi kuğu türü başta olmak üzere, 200’den fazla kuş türü yaşamaktadır. Kuş cennetinde, gözlem kulesi, yürüyüş parkuru ve piknik alanı gibi olanaklar bulunmaktadır. Burada, kuşların seslerini dinleyerek ve doğanın güzelliğini seyrederek huzur bulabilirsiniz.
Amasya, tarihi ve doğal güzelliklerinin yanı sıra, lezzetli yemekleri ile de ünlüdür. Amasya mutfağı, Anadolu mutfağının özelliklerini taşımakla birlikte, yöreye özgü tatlar da sunmaktadır. Amasya’nın en meşhur yemeği, etli yaprak sarmasıdır. Bu yemek, asma yaprağına sarılı kuzu eti ve pirinçten oluşmaktadır. Sarmaların yanında yoğurtlu patates salatası veya cacık servis edilmektedir. Bir diğer lezzetli yemek ise Amasya kebabıdır. Bu kebap, kuzu eti, patlıcan, domates ve biberden yapılmaktadır. Kebabın üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek servis edilmektedir.
Amasya’nın tatlıları da oldukça çeşitlidir. Bunlardan en bilineni, elma tatlısıdır. Amasya elması, Türkiye’nin en lezzetli elmalarından biridir. Elma tatlısı, elmanın içine ceviz ve şeker konularak fırında pişirilmesiyle yapılır9. Bir diğer tatlı ise Zerde’dir. Zerde, pirinç, safran ve şekerden yapılan bir sütlü tatlıdır. Zerde’nin üzerine fıstık veya badem serpilerek süslenir
Amasya, Türkiye’nin Orta Karadeniz bölgesinde yer alan ve tarihi, kültürel ve doğal güzellikleriyle ünlü bir şehirdir. Amasya’nın 7 ilçesi vardır: Merzifon, Gümüşhacıköy, Taşova, Suluova, Hamamözü, Göynücek ve Merkez.
- Amasya’nın en çok ziyaret edilen ilçesi Merkez’dir. Burada Amasya Kalesi, Yalıboyu Evleri, Kaya Mezarları, Hazeranlar Konağı, II. Bayezid Külliyesi gibi tarihi yapılar ve müzeler bulunmaktadır. Ayrıca Yeşilırmak Nehri kıyısında yürüyüş yapabilir, elma bahçelerini görebilir ve yöresel lezzetleri tadabilirsiniz.
- Amasya’nın diğer ilçeleri de doğal güzellikleriyle dikkat çekmektedir. Özellikle Borabay Gölü, Yedi Kuğular Kuş Cenneti ve Aynalı Mağara gibi tabiat harikalarını görmek isteyenler için ideal yerlerdir. Amasya’da ayrıca kaplıcalar, yaylalar ve şelaleler de bulunmaktadır.
Amasya’nın en güvenli ve huzurlu ilçelerini sizlere tanıttık. Bu bilgilere dayanarak söyleyebiliriz ki Amasya’nın en huzurlu ve güvenli ilçesi Merzifon’dur
Kaynak: Hatice Zeybek
