Sarıgöl Ziraat Odası’nın Sarıgöl'de Güneydamları mahallesinde yapılması planlanan Feldspat maden ocağına karşı Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararına itiraz etmesiyle açtığı dava sonuçlandı.
Manisa 2. İdare Mahkemesinde görülen davada mahkeme, maden ocağı için verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararını bozarak söz konusu kararın uygun olmadığına kanaat getirdi.
Sarıgöl Ziraat Odası Başkanı Ali İhsan Ülgen, yaptığı açıklamada, feldspat maden ocağının Sarıgöl ovasına ve üzüm üretimine büyük zarar vereceğini belirterek, “Bu maden ocağı, bölgedeki tarım arazilerini, yeraltı ve yerüstü sularını, biyolojik çeşitliliği ve doğal güzellikleri tahrip edecekti. Ayrıca, maden ocağından çıkarılacak malzemenin taşınması için yüzlerce kamyonun trafiğe çıkması, hava kirliliği, gürültü ve kazalara neden olacaktı. Biz de Sarıgöl Ziraat Odası olarak, çiftçilerimizin ve bağcılarımızın haklarını korumak için hukuki mücadeleye başladık.
3 ilin birleştiği bu maden ocağına karşı açtığımız davada, mahkeme lehimize karar verdi. Bu karar, Sarıgölümüze, çiftçimize, bağcımıza hayırlı olsun. Sarıgöl Ziraat Odası olarak kararlıyız, Sarıgöl’de, 35 mahallemizde, ovamızda, bağımızda, dağlarımızda, tarlalarımızda dev enerji şirketlerine izin vermeyeceğiz. Topraklarımızı madencilere, jeotermalcilere talan ettirmeyeceğiz” dedi.
Mahkeme tarafından verilen kararın sonucu şu şekilde oldu;
Manisa ili, Sarıgöl, ilçesi Eziler, Güneydamları, Karahmetli mevkiinde Efes Endüstri Mineralleri San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan RN:202100069 (3401579) Ruhsat Numaralı IV Grup (a) Feldspat Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi Projesi ile ilgili olarak Manisa Valiliği tarafından verilen 30.01.2023 tarih ve E-202359 sayılı 'Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir' kararına konu projedeki ÇED alanlarından ÇED alanı-4, ÇED alanı-5 ve kırma-eleme tesisinin çıkartıldığı göz önüne alınarak, anılan projenin ÇED alanı-1, ÇED alanı-2, ÇED alanı-3 ve ÇED alanı-6 poligonları yönünden ayrı bilim disiplinle-rinde inceleme ve değerlendirmelerini yapan bilirkişi heyetimiz:
-PTD raporunda açıklanan madencilik faaliyetleri maden mühendisliği disiplini açısından uygun bulunduğu,
-Proje tanıtım dosyasında belirtilen önlemlerin alınması ve üretim planına uyulması durumunda, açık ocak işletmeciliği faaliyetinin ormancılık çalışmalarına olumsuz etkisi bulunmadığı,
-KET, ÇED 4 ve ÇED 5 alanlarının faaliyet kapsamından çıkarılmasının tarım ve yerleşim alanlarında oluşacak toz yükünün azalmasına neden olabileceği nedeniyle olumlu olarak değerlendirilebileceği,
-ÇED 1-2-3-6 alanlarındaki açık işletme planlamasının uygun olduğu
-ÇED 1-2-3-6 alanlarındaki açık işletme üretiminde uygulanacak delme-patlatma faaliyetlerinde olumsuz çevresel etkilerin olmayacağı,
Ancak,
-Faaliyet alanına 500m mesafeden başlayan zeytinlikler ve 180m mesafeden başlayan bağ dikili tarım arazileri üzerinde madencilik faaliyetleri nedeniyle toz kirliliğinin önemli çevresel yük oluşturacağı,
-T.C. Tarım ve Orman Bakanlığının ilgili resmi verileri ışığında belirlenen sa-haya yakın bulunan ve 3573 sayılı zeytincilik yasasında, zeytinliklere 3 km mesafede toz-duman çıkartan tesislere izin verilmemesi,
-Bu bağlamda faaliyet gösterilecek alanın çevresinde 3573 sayılı zeytincilik yasası ile çelişmesi,
-İşletilmesi talep edilen alan içerisinde yapılacak çalışma ile bitki örtüsü varlı-ğının kaldırılması sonucu yeterli önlem alınmadığı takdirde, sahanın yüzey akış ve sel gibi doğal afetlerle karşı karşıya kalabileceği riskinin bulunması,
-Bu durumun da çevrede toprak ve su rejimine zarar verebileceği ve bu bağ-lamda çiftçi açısından tarımsal üretimde zararlanma-kayıp riskinin de artabileceği,
-Dava konusu etkinlik ile ilgili hazırlanmış olan PTD raporunda açıklanan jeolojik ve hidrojeolojik değerlendirmelerin eksik ve yetersiz olması, ÇED-4 ve ÇED-5 alanları ile KET alanının projeden çıkarılması ile kök raporumuzda açıklanan jeolojik ve hidrojeolojik değerlendirmelerin değişmediği,
-Söz konusu etkinlikle sahadan sıyrılma, kazılma, delme, patlatma yoluyla önemli miktarda malzeme alınarak yükleme ve taşıma etkinlikleri yapılacağı ve birçok yerde pasa ve stok alanları oluşturulacağı için söz konusu etkinliklerin yüzey ve yeraltı sularını olumsuz etkileme potansiyeli bulunduğundan kamu yararına olmadığı,
-Saha gerçekleriyle kısmen uyumlu olmakla birlikte bazı önemli eksikler içer-diği, kavramsal jeolojik ve hidrojeolojik modellerin açıklanmadığı için projenin çevresel etkile-rinin açıklanması ile bu etkilerin en aza indirilmesi yönlerinden yeterli olmadığı,
-Davaya konu işlemin tesisi ve işletilmesi esnasında etkilerin ne şekilde ola-cağı ve bu etkilerin ne şekilde ortadan kaldırılacağı ile ilgili sunulan senaryolar net bir şekilde ortaya konulmamış olması, proje tanıtım dosyasının Bitki Bilimi (Botanik) açısından son derece eksikler barındırması,
-Değişen koşulları içeren (Ocak alanlarında stok sahası ihtiyacı ve çıkarılan madenin nakliye güzergahlarının değişmesi nedeniyle) Hava Kalitesi Dağılım Modellemesinin yapılmadan karar verilebilmesinin bilimsel ve teknik olarak mümkün olmadığı,
nedenleriyle; dava konusu RN:202100069 (3401579) Ruhsat Numaralı IV Grup (a) Feldspat Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi Projesi ile ilgili olarak Manisa Valiliği tarafın-dan verilen 30.01.2023 tarih ve E-202359 sayılı 'Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir' kararının uygun olmadığı kanaatine varılmıştır." yönünde görüş belirtildiği görülmüştür.
Bilirkişi raporu taraflara ve müdahile tebliğ edilmiş olup, davalı idare ve mü-dahil tarafından yapılan itirazlar bilirkişi raporunu kusurlandıracak nitelikte görülmemiş, bilirkişi raporu karara esas alınabilecek nitelik ve yeterlilikte bulunmuştur.
Bu durumda; dava dosyasında bulunan bilgi ve belgeler ile bilirkişi kök ve ek raporunun birlikte değerlendirilmesinden; Manisa ili, Sarıgöl ilçesi, Güneydamları Mahallesi, Denizli ili, Güney ilçesi, Eziler Mahallesi ve Uşak ili, Eşme ilçesi, Karaahmetli Mahallesi mevkiinde Efes Endüstri Mineralleri San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan RN:202100069 (3401579) Ruhsat Numaralı IV Grup (a) Feldspat Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi Projesinin güncellenmesi üzerine, ÇED alanı-1, ÇED alanı-2, ÇED alanı-3 ve ÇED alanı-6 poligonları yönünden devam eden projenin, madencilik ve proje tanıtım dosyasında belirtilen önlemlerin alınması ile üretim planına uyulması kaydıyla ormancılık faaliyetleri açısından olumlu olduğu, kırma eleme tesisinin, ÇED 4 ve ÇED 5 alanlarının faaliyet kapsamından çıkarılmasının tarım ve yerleşim alanlarında oluşacak toz yükünü azaltabileceği, bu kapsamda ÇED 1, 2, 3 ve 6 alanlarındaki açık işletme üretiminde uygulanacak delme-patlatma faaliyetlerinde olumsuz çevresel etkilerin olmayacağı ve proje tanıtım dosyası raporunda jeolojik ve hidrojeolojik yönden yapılan değerlendirmelerin saha gerçekleriyle kısmen uyumlu olduğu anlaşılmakla birlikte, proje tanıtım dosyasında ÇED-3 ve ÇED-6 numaralı poligonların kavramsal jeolojik ve hidrojeolojik modeli veya kesitlerinin belirtilmediği, jeolojik özelliklerin yeterince tanımlanmadığı, söz konusu poligonların çevresinin hidrojeolojik haritasındaki açıklamalara jeolojik haritanın açıklamalarının konulduğu, bu hususun sehven yapıldığı kabul edilse dahi diğer birimlerin (Neojen tortulların, Kuvaterner alüvyonun) hidrojeolojik özelliklerinin açıklanmamasının, yüzey ve yeraltı suyu noktalarının belirtilmemesi yönlerinden eksiklik meydana getirdiği, alanda çok sayıda yeraltı suyu kuyusunun ve verimli tarım arazilerinin bulunmasına, dava konusu alanın bu verimli tarım alanlarıyla kuyuların beslenme alanında kalmasına ve söz konusu etkinliğin sahadan sıyrılma, kazılma, delme, patlatma yoluyla önemli miktarda malzeme alınarak yükleme ve taşımaya, birçok yerde pasa ve stok alanları oluşturmaya ilişkin olmasına ve bu hususun yüzey ve yeraltı sularını olumsuz etkileme potansiyeli bulunma-sına rağmen, proje tanıtım dosyasında konuya ilişkin önlem olarak yeraltı suyu kotunun üze-rinde madencilik faaliyeti yapılacağı yönünde açıklama yapılmakla yetinildiği, dolayısıyla proje tanıtım dosyasının bu yönüyle yetersiz olduğu, bununla birlikte faaliyet alanına 500 metre mesafeden başlayan zeytinlikler ve 180 metre mesafeden başlayan bağ dikili tarım arazileri bulunduğu, her ne kadar dava konusu RN:202100069 ruhsat nolu sahada yapılması planlanan projedeki ÇED alanlarından 4 ve 5 numaralı poligonlar ile kırma-eleme tesisi çıkarılmış ise de, alanın 3 km yarı çapında tarım alanlarının ve zeytinliklerin bulunmasının ilgili mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil ettiği gibi açık ocak niteliğinde olan ve toz meydana getiren faaliyetin tarım alanlarına ve zeytinlerin vegetatif ve generatif gelişimine olumsuz etkisinin olacağı, yine yapılacak faaliyetin alanda bulunan bitkiler üzerindeki etkilerinin ne şekilde olacağı ve bu etkilerin ne şekilde ortadan kaldırılacağı ile ilgili sunulan senaryoların net bir şekilde ortaya konulmadığı, proje tanıtım dosyasının bu (Bitki Bilimi/Botanik) açısından da yetersiz olduğu, ayrıca sahada yapılması planlanan projedeki alanlardan ÇED alanı-4, ÇED alanı-5 ve kırma-eleme tesisinin çıkarılmasının tarım ve yerleşim alanlarına yakınlığı nedeniyle olumlu olmasına rağmen değişen koşulları içeren içeren (Ocak alanlarında stok sahası ihtiyacı ve çıkarılan madenin nakliye güzergahlarının değişmesi nedeniyle) Hava Kalitesi Dağılım Modellemesinin yapılmadığı, değişen koşulları içeren Hava Kalitesi Dağılım Modellemesinin yapılmadan karar verilebilmesinin bilimsel ve teknik olarak mümkün olmadığı hususları bir bütün olarak göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu Manisa ili, Sarıgöl ilçesi, Güneydamları Mahallesi, Denizli ili, Güney ilçesi, Eziler Mahallesi ve Uşak ili, Eşme ilçesi, Karaahmetli Mahallesi mevkiinde Efes Endüstri Mineralleri San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan RN:202100069 (3401579) Ruhsat Numaralı IV Grup (a) Feldspat Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi Projesi ile ilgili olarak Manisa Valiliği tarafından verilen 30/01/2023 tarih ve E-202359 sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıl-mıştır.
Açıklanan nedenlerle; dava konusu işlemin iptaline,aşağıda dökümü yapılan 42.732,30-TL yargılama giderinin ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen 20.900,00-TL avukatlık ücretinin davalı idare tarafından davacıya ödenmesine, müdahil tarafından katlanılan ve 179,90-TL başvurma harcı, 25,60-TL vekalet harcı ve 60,00-TL posta gideri avansından oluşan toplam 265,50-TL yargılama giderinin müdahil üzerinde bırakılmasına, artan bilirkişi ücretinin ve posta ücreti avansının istem halinde derhal, istemde bulunulmaması halinde ise kararın kesinleşmesinden sonra Mahkememizce re'sen ilgilisine göre taraflara iadesine, 2577 sayılı Kanunun 20/A-2/g maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içerisinde Danıştay nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, 07/03/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
